افزایش سن مادر و یا وجود بیماری های ژنتیکی در زوج ها، می تواند موجب افزایش احتمال خطر در بروز ناهنجاری های کروموزومی در جنین شود. امروز با استفاده از روش های تشخیص ژنتیکی قبل از لانه گزینی به نام PGD می توان از بروز مشکلات این چنینی جلوگیری کرد. ۱۶ الی ۱۸ ساعت بعد از لقاح ارزیابی تخمک شروع می‌شود.
با استفاده از روش PGD می توان قبل از انتقال جنین به رحم مادر از نظر بیماری های ژنتیکی او را غربالگری کرد. امروزه تنها روش جلوگیری از به دنیا آمدن نوزادانی که مبتلا به بیماری های ژنتیکی می باشد این روش است.
تشخیص قبل از لانه گزینی یا همان PGD روشی است که بررسی های ژنتیکی جنین ایجاد شده به روش لقاح مصنوعی را ممکن می سازد. این روش برای اولین بار در دهه ۱۹۸۰ مورد استفاده قرار گرفت. این روش بر روی جنین قبل از قرارگیری در رحم مادر و حتی در برخی موارد بر روی تخمک قبل از لقاح انجام می شود. Ivfیا همان لقاح مصنوعی، نوعی فناوری به روز برای کمک به درمان ناباروری می باشد که با روش PGD برای انجام آزمون های ژنتیکی همراه می باشد. در روش PGD، بررسی عدم وجود یا تغییر در ژن یا کروموزوم جنین قبل از ورود به رحم مادر انجام می شود.
چگونگی انجام PGD
با استفاده از تکنیک های خاص در زیر میکروسکوپ از جنین تکه برداری می کنند که بیوپسی نامیده می شود. در انجام بیوپسی یک یا دو سلول جنینی که بیشتر از هشت سلول دارد (یعنی روز سوم لقاح به بعد) جدا می شود. سپس بررسی‌های ژنتیکی بر روی آن انجام می گیرد. با توجه به نوع آن، بیماری های مورد بررسی را می توان به سه دسته تقسیم کرد: نقایص تک ژنی، ناهنجاری های جنسی و یا بیماری های کروموزومی.
چه کسانی برای PGD مناسب هستند؟
خانم های بالای ۳۵ سال که قصد بارداری دارند.
زوجینی که حداقل یکی از طرفین بر اساس مطالعات فامیلی دارای یک بیماری ژنتیکی قابل وراثت باشد، برای این روش درمانی پیشنهاد می شوند.
همچنین خانم هایی که چندین بار سابقه سقط جنین داشته باشند.
افرادی که با چندین بار استفاده از روش ivf باردار نشده باشند.
زوج هایی که به دلیل فاکتورهای مردانه نابارور باشند.
خانواده هایی که دارای یک فرزند مبتلا بیماری ژنتیکی هستند، نیز بهتر است از این روش برای بارداری مجدد استفاده نمایند.
برای کمک به یکی از اعضای خانواده با معین کردن آنتی ژن های لوکوسیت انسانی نیز از این روش استفاده می شود. خانواده هایی که علاقه مند هستند فرزند سالمی داشته باشند که دارای مغز استخوان مشابه همانند بقیه اعضای خانواده باشد. تا بتوان از خون بند ناف نوزاد جدید در درمان فرد دیگر خانواده استفاده کنند. در این خانواده‌ها معمولا یک یا چند عضو آن ها مبتلا به آنمی فانکونی یا تالاسمی بتا هستند. آنتی ژن های لوکوسیت انسانی Hla مربوط به سیستم ایمنی می باشند.
مزایای روش PGD
در حال حاضر تنها روش ممکن برای کمک به زوج هایی که احتمال داشتن فرزند مبتلا به بیماری های ژنتیکی را دارند و همچنین نمی‌خواهد به دلایل قانونی یا مذهبی و اخلاقی سقط جنین را انجام دهند این روش می باشد. قبل از انتقال جنین به رحم، جنین از نظر نقایص ژنتیکی، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اگر مشکلی ژنتیکی وجود داشته باشد جنین به رحم منتقل نمی‌شود و از احتمال سقط های مکرر به دلایل ژنتیکی جلوگیری خواهد شد.
مراحل PGD چیست؟
اولین مرحله برای انجام PGD ،ایجاد جنین به صورت مصنوعی در آزمایشگاه با روش های ivfو یا icsi می باشد. یعنی با لقاح مصنوعی جنین تشکیل و کشت می شود تا جنین به مرحله ۸ الی ۱۰ سلولی برسد. سپس یک یا دو سلول آن با استفاده از روش بیوپسی جدا شده و آزمایشات ژنتیکی بر روی آن انجام می شود. جدا کردن این سلول ها در رشد جنین اختلالی ایجاد نمی‌کند، ولی برای آن که سلول های حذف شده بازسازی شود، جنین زمان بیشتری در محیط کشت می ماند و رشد می کند. این مدت، زمان مورد نیاز برای آزمایشات ژنتیکی را نیز تامین می کند. جنین هایی که دارای نقص ژنتیکی و یا کروموزومی نباشند برای انتقال به رحم گزینش می شوند. سپس بعد از انتقال به رحم رشد طبیعی را در دوران بارداری انجام می دهند و به جنین کامل و سالم تبدیل می شوند. در برخی موارد در دوره حاملگی با نمونه گیری از مایع کوریونیک اطراف جنین و آزمایش آمنیوسنتز، تحقیقات بیشتری انجام می‌شود تا نتایج PGD و همچنین سلامت جنین تایید شود.
تعیین جنسیت جنین
دیگر کاربرد دیگر روش PGD ،تعیین جنسیت جنین قبل از بارداری است. یکی از علایق اکثر والدین تعیین جنسیت فرزند خود می باشد. البته در برخی موارد تعیین جنسیت به دلیل عدم انتقال یک بیماری ژنتیکی وابسته به جنسیت صورت می گیرد.
جنسیت جنین یکی از مواردی است که هنوز راه قطعی برای تعیین آن به وجود نیامده است. با استفاده از مدرن ترین روش ها و با استفاده بهترین دستگاه ها نمی توان به تعیین صد در صد جنسیت جنین رسید. اما طبق آخرین آمارها با استفاده از روش PGD می توان تعیین جنسیت جنین را با تنها ۲ الی ۳ درصد خطا انجام داد. و می‌توان یک جنسیت خاص را در جنین تعیین کرد که بسیار قابل توجه می باشد. ولی در استفاده از این روش باید در نظر داشت که تعیین جنسیت از این طریق تنها در بارداری مصنوعی مثل روش ivf استفاده کرد. متاسفانه احتمال بارداری در این روش تنها بین ۳۰ تا ۴۰ درصد می باشد.
شما می توانید از طریق همین سایت و یا صفحه اینستاگرامی دکتر پیمانه دهقانی سوالات مربوط به روش PGD را بپرسید و همچنین با ما در ارتباط باشید. همچنین برای استفاده بیشتر از سایت ما، بهتر است از مطالب و مقالات دیگر این سایت نیز بازدید نمایید.